Had ik paniek voor het eerst in maanden?

Bijna. Bijna had ik afgelopen week een paniekaanval. Op mijn werk nog wel. Het kwam ineens opzetten en ik weet heel goed waar het door kwam: ik werd achter elkaar door bestookt met meer en meer taken en dingen die móésten gebeuren. Mijn brein kreeg het niet meer op een rij en de druk werd te hoog. Pats, daar kwam het. Paniek.

…en toen?

Toen begon ik dus sneller adem te halen, mijn hoofd draaide overuren en ik kreeg het warm. Het stress-zweet brak me uit en het ging gewoon op slot in mijn hoofd. Daar probeerde ik nog doorheen te duwen met: ‘Nee, Lorin, ook de minder duidelijke en leuke taken kunnen we gewoon’, alleen was dit niet een gevalletje brein-heeft-duidelijkheid-en-dopamine-nodig geval. Het was gewoon een er-is-zoveel-te-doen-dat-iedereen-daarvan-in-paniek-zou-raken geval. Niet alles waar iemand met ADHD tegenaan loopt, heeft ook te maken met ADHD. Soms zijn er ook dingen die bij iedereen mis zouden gaan, ongeacht diagnose of hokje.

Paniekaanvallen

Die heb ik bijna mijn hele leven gehad. Soms heb ik er nog wel een beetje last van. Ik weet nog heel goed wanneer ik mijn eerste paniekaanval had, maar de laatste ‘echte’ weet ik (gelukkig) niet meer. Ik zeg ‘gelukkig’. want als ik het wel wist dan weet mijn brein ook hoe naar dat was. Dat wil je niet, omdat je dan weer opnieuw bang bent dat het weer gebeurt. Op die manier ontstaat er een cirkeltje waar je best wel lastig uit komt. Je wordt steeds banger voor veel meer dingen, omdat je op steeds meer plekken een paniekaanval had. Je brein gaat die plekken of situaties zien als ’trigger’. Het is heel hard werken om niet steeds dieper in dat gat te vallen. Het is nóg harder werken om eruit te komen en te blijven. Op dat laatste punt ben ik nu. Hoe ik hier ben gekomen is echt een lang verhaal. Daar is een andere tijd en plek voor.

ADHD en paniekstoornis

Helaas is dit vaak, vooral bij vrouwen, comorbide. Dat is een moeilijk woord voor het feit dat ze naast elkaar ontstaan en het een (de paniekstoornis) vaak uit het ander (ADHD) voortkomt. Heel lastig als je niet weet dat het onderliggende probleem van je paniekaanvallen ADHD is. Dit had ik dus. Mijn diagnose kwam pas in november 2023, op mijn 26e. Wat ik vooral nooit onder controle had ten tijden van mijn paniekstoornis, was het snelle denkcirkeltje. Ik triggerde mezelf gewoon steeds en door continue overprikkeling was er ook geen beginnen aan ontdekken waar mijn paniek en triggers vandaan kwamen. Ik kon het gewoon niet stoppen. Toen ik op het ergste punt eindelijk medicijnen kreeg – eerst oxazepam en toen ritalin – werd het minder. Dat moment was voor mij magisch gewoon. Door oxazepam, die ik overigens maar 1 keer gebruikt heb als je vliegen niet meetelt, kwam ik uit mijn paniekcirkel. Door de ritalin stopte de dagelijkse overprikkeling. Ineens had ik het door: mijn paniekaanvallen komen niet door onverwerkt trauma, niet door koffie, suiker of vitaminetekort. Nein man! Mijn paniekaanvallen kwamen door overprikkeling en vermoeidheid!

Overprikkeling

Overprikkeld zijn is voor veel mensen een woord geworden waarbij men met de ogen rolt. Ze zien het als zo’n modegril, net als de ADHD-diagnose. Tja, ieder het zijne. Ik weet in ieder geval dat ik een gevoelig mens ben en mijn brein dus sneller ‘vol’ zit van de wereld. Daar is onderzoek naar gedaan, kijk maar hier. Enfin… Inmiddels ben ik erachter dat vermoeidheid en een volle prikkelemmer mijn aller-allergrootste trigger zijn voor paniek. Wat er dan gebeurt is dat mijn hoofd steeds voller wordt met gedachten. Hoe voller en vermoeider, hoe harder mijn onzekerheid en donkere gedachten erin hakken. Ik heb dan geen energie om die te herkennen en om te denken. Vervolgens veranderen ze stilletjes in angstgedachten, zoals: ‘wat als mijn vriend ineens ontdekt dat ik maar een naar mens ben en me dan verlaat en ik voor altijd alleen blijf?’, ‘wat als ik ineens ontslagen word en dan werkloos ben, geen geld meer heb en we dakloos worden?’, of zelfs: ‘wat als ik ongeneeslijk ziek ben en we daar pas achter komen als ik al dood ben en het gewoon voorkomen had kunnen worden?’. Het gaat over van alles. Allemaal dingen die vaak helemaal niet realistisch zijn. Rationeel gezien weet ik dat echt hoor. Maar op het moment dat dit zich in razendsnel tempo opvolgt heb ik dit pas door op het moment dat de adrenaline al door mijn lichaam pompt en ik trillend en non-verbaal* voor me uit zit te staren tot het zakt. Eenmaal weg, kan ik uitleggen wat er aan de hand is.

Terug naar deze week

Want daar draait deze column eigenlijk om. Ik wilde vertellen wat er afgelopen week gebeurde en anderen laten zien dat er licht aan het eind van die tunnel is. De situatie was dus, dat ik al een mega to do lijst had en er alleen maar ‘kleine’ taken bij kwamen. ‘Lorin, kun jij even die tekst aanpassen?’, ‘Lorin, maak die foto even andere’, ‘Lorin… kun jij EVEN’. Nee. Lorin kon niet ‘even’. Lorin raakte in zo’n stress dat het op 404-error ging. Paniek. Wat ik toen deed maakte me achteraf heel trots. Ik herkende de snellere ademhaling en voelde mijn hartslag omhoog gaan. Eerste reactie: Shit, Paniek! Tweede reactie: maar dat is oké. Hey, dat is anders! Normaal was ik in paniek geraakt om die paniek, maar deze keer accepteerde ik het als vanzelf: het is oké. Ik stapte weg van mijn bureau, liep even het kantoor uit. Daarna haalde ik een keer of 5 diep adem (4 seconden in, vasthouden, 6 seconden uit). Daarna ging ik terug, schreef alle taken op een rij en ging prioriteiten stellen. Daarna ben ik gewoon op de kantoorbank gaan zitten, zodat ik maar 1 scherm had en maar 1 taak voor me zag. Toen heb ik tot het eind van de dag productief gewerkt. Ben ik trots? Ik ben trots.

Lorin, hoe dan?

Ik snap dat dit onmogelijk klinkt als je middenin veel paniekaanvallen en angst zit. Een jaar geleden dacht ik oprecht dat ik maar gewoon elke dag zou moeten dealen met paniek. Dat ik niet kon leren om ze aan te kunnen zodra het op kwam zetten. Het kan wel. Zelf heb ik heel veel aan voorbeelden en handvatten. Niet alles werkt voor iedereen hetzelfde, maar je moet ergens beginnen. Hier is dus uitgeschreven wat ik nu doe op een paniekmoment. Je mag de afbeelding downloaden als je wil:

Nou. Dit was ‘m wel weer voor deze week, denk ik. Ik hoop dat je er iets aan had, of het in ieder geval het lezen waard vond. Heb je vragen? Stel ze vooral in de comments op via een DM op Instagram (@projectlorin). Wie weet geef ik er volgende week wel antwoord op!

Liefs!

*non-verbaal: je wil best zeggen wat er aan de hand is, maar dit lukt gewoon niet. Er gebeurt niks. Bij mij voelt dit ook echt lastig. In mijn hoofd schreeuw ik het uit, maar mijn stembanden en lippen doen niet mee.

Project
Lorin

Gerelateerd